Rycerz wśród kwiatów
Wiosna budzi nadzieję, w tym także tę związaną z odrodzeniem ojczyzny. Symbolem przebudzenia jest rycerz na koniu pośrodku wiosennej łąki.
Panneau „Rycerz wśród kwiatów” jest dziełem symbolicznym, ale jednocześnie o bardzo jednoznacznej wymowie. Rycerz w złotej zbroi ukazany jest na koniu pośrodku wiosennej łąki gęsto porośniętej tulipanami. Dmie w złoty róg, wyraźnie odwracając się i kierując dźwięk rogu w stronę Tatr. W ten sposób przyzywa stamtąd armię mającą wyzwolić Polskę.
Obraz jest odwołaniem do żywej wówczas legendy tatrzańskiej o uśpionych rycerzach Bolesława Śmiałego. Impulsem do powstania obrazu było rozbudzenie nadziei na odrodzenie Polski z uwagi na wydarzenia wojny rosyjsko-japońskiej. Motyw śpiących rycerzy, na początku XX w. był motywem bardzo nośnym, chętnie podejmowanym przez artystów, spopularyzowanym m.in. poprzez postać Sabały Sienkiewicza i wielu innych pisarzy i twórców zafascynowanych góralszczyzną. Do tego motywu sam Wyczółkowski powracał wielokrotnie w cyklu „Legendy tatrzańskie” (rok 1904).
Leon Wyczółkowski był wychowankiem warszawskiej szkoły Gersona, akademii monachijskiej u Wagnera i krakowskiej szkoły Matejki. W latach 1878‒1889 przebywał w Paryżu. Działał również w Warszawie i Krakowie. Długi czas, bo ponad 10 lat, spędził na Podolu i Kijowszczyźnie, dokąd wyjechał w 1883 r. Piastował stanowisko profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1895‒1911.
Początkowo był przede wszystkim malarzem uprawiającym malarstwo olejne. Na początku wieku XX (szczególnie 1904 r.) koncentruje się na rysunku pastelami, dochodząc w tej dziedzinie do niezwykłej perfekcji. Od 1911 r. niemal całkowicie poświęcił się grafice.
Życiorys artystyczny Leona Wyczółkowskiego jest charakterystyczny dla tego czasu. Zaczyna w latach 70. od uprawiania malarstwa historycznego, jakby pod wpływem Gersona i Matejki, a następnie tworzy kompozycje fantastyczne i symbolistyczne.
