Pałac w Podhorcach
Pałac w Podhorcach jest jedną z najbardziej okazałych rezydencji polskiej arystokracji na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Był siedzibą m.in. Koniecpolskich, Sobieskich, Rzewuskich i Sanguszków, dzięki czemu udało się w nim zgromadzić pokaźną kolekcję poloników. Obecnie są one rozproszone w kilku instytucjach na świecie. Pałac w Podhorcach został wpisany na listę World Monuments Watch jako jeden z najcenniejszych zabytków na świecie zagrożonych zniszczeniem.
Pałac w Podhorcach na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej.
Pałac w Podhorcach jest położony na pograniczu malowniczego pasma Woroniaków oraz dolin górnego Styru i Bugu, niecałe 100 km na wschód od Lwowa.
Ta okazała arystokratyczna rezydencja została zbudowana według projektu Andrei dell’Aqua, w typie palazzo in fortezza, czyli pałacu mającego cechy obronne. W czasach swojej świetności była przykładem wysokiej jakości architektury i zdobnictwa, dopełnionych bogatymi zbiorami. Wnętrza były wykończone marmurowymi posadzkami, kominkami, piecami kaflowymi, artystycznie opracowanymi boazeriami, stiukami i plafonami. Komnaty zdobiły m.in. dzieła malarza Jana de Baan, czy sztukatora Jana Baptysty Falconiego.
Rezydencja wzniesiona w II połowie lat 30
Staropolska rezydencja została wzniesiona w II połowie lat 30. XVII w. dla hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego i przez trzy pokolenia należała do tego rodu. Była rozbudowywana po najazdach tatarskich w 1648 i 1651 r. przez jego syna Aleksandra, który zapisał w testamencie dobra podhoreckie Sobieskim. W II połowie XVIII w., przez blisko trzy dekady, Podhorce były siedzibą hetmana Wacława Rzewuskiego, który przyczynił się do rozbudowy posiadłości o drugie piętro i kościół. W 1865 r. pałac przeszedł w posiadanie Sanguszków. Za czasów Rzewuskich i Sanguszków powstała tutaj pokaźna kolekcja malarstwa i militariów (m. in. kilkadziesiąt zbroi husarskich).
Dawne zbiory są obecnie rozproszone w kilku instytucjach
Zbiory podhoreckie zostały wywiezione przez właścicieli w latach I wojny światowej. Najcenniejsza część kolekcji po raz kolejny została ewakuowana w 1939 r. i po licznych perypetiach znalazła się w Brazylii, razem z ostatnim właścicielem Podhorzec, ks. Romanem Sanguszką. Po II wojnie światowej nastąpiła stopniowa dewastacja tego wyjątkowego zabytku. Władze sowieckie umieściły w pałacu szpital, a w 1956 r. duży pożar zniszczył wnętrza i doprowadził cały budynek do ruiny.
Dawne zbiory pałacowe są obecnie rozproszone w kilku instytucjach, głównie w Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki, w Muzeum w Tarnowie oraz w Zamku Królewskim na Wawelu. Sam zespół pałacowo-parkowy w Podhorcach jest oddziałem Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. Borysa Woznyćkiego, wpisanym na listę World Monuments Watch jako jeden z najcenniejszych zabytków na świecie zagrożonych zniszczeniem.
